EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing, tłum. Przetwarzanie i odwrażliwienie za pomocą ruchów gałek ocznych) jest formą psychoterapii pomocną w pracy z objawami stresu emocjonalnego pojawiającymi się na skutek trudnych doświadczeń życiowych, w tym również traumatycznych.
Terapia EMDR pokazuje, że tak samo jak nasze ciało potrafi powrócić do zdrowia po urazie fizycznym, tak samo nasz umysł może powrócić do równowagi po doznaniu urazu psychicznego. System przetwarzania informacji w mózgu w naturalny sposób zmierza w kierunku zdrowia psychicznego. Jeśli system ten zostanie zablokowany lub zachwiany przez wpływ traumatycznego wydarzenia, emocjonalna rana nie ulega przetworzeniu i może powodować intensywne cierpienie. Po usunięciu blokady proces zdrowienia zostaje wznowiony. Korzystając ze szczegółowych protokołów i procedur terapii EMDR, terapeuta pomaga swoim klientom aktywować ich naturalne procesy powrotu do równowagi psychicznej.
Do tej pory przeprowadzono wiele kontrolowanych badań potwierdzających skuteczność terapii EMDR. Na podstawie dotychczasowych badań Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (APA), Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz National Institute for Health and Care Excellence (NICE) rekomendują EMDR jako skuteczną formę leczenia zaburzeń potraumatycznych oraz innych związanych z trudnymi doświadczeniami.
Obecnie terapię EMDR wykorzystuje się w pracy nie tylko z zaburzeniami potraumatycznymi, jak PTSD czy zaburzenia dysocjacyjne, ale również w pracy z innymi trudnościami psychicznymi, m.in. zaburzeniami nastroju, zaburzeniami lękowymi oraz uzależnieniami.
EMDR jest ustrukturalizowaną formą terapii składającą się z 8 faz. W trakcie pierwszych dwóch terapeuta wraz z klientem przeprowadza szczegółowy wywiad diagnostyczny, zbierając informacje dotyczące wszystkich traumatycznych i trudnych doświadczeń z życia klienta, a także wszelkich informacji niezbędnych do zrozumienia przyczyn obecnie występujących objawów. W czasie fazy wstępnej ważne jest również zbudowanie dobrej relacji terapeutycznej opartej na zaufaniu, szczegółowe zaznajomienie klienta ze specyfiką pracy oraz nauka technik relaksacyjnych. Długość trwania tych pierwszych faz terapii uzależniona jest od specyfiki zgłaszanego problemu, może trwać od kilku spotkań do nawet kilku czy kilkunastu miesięcy. W kolejnych fazach terapii następuje praca nad wybranymi trudnymi wspomnieniami z przeszłości klienta oraz nad zmianą treści poznawczych (przekonań) powiązanych z reakcjami emocjonalnymi przy użyciu stymulacji bilateralnej (BLS) najczęściej w postaci ruchów gałek ocznych kierowanych przez terapeutę.