Terapia schematów jest integracyjnym podejściem psychoterapeutycznym zawierającym w sobie elementy m.in. terapii poznawczo-behawioralnej, terapii Gestalt, teorii przywiązaniai teorii relacji z obiektem. Terapia ta została stworzona przez Jeffreya E. Younga z myślą o klientach cierpiących na zaburzenia osobowości, dla których klasyczna terapia poznawczo-behawioralna była niewystarczająca. Skuteczność tego podejścia terapeutycznego zostało potwierdzone w randomizowanych kontrolowanych badaniach klinicznych. Obecnie terapia shcematów jest skutecznie wykorzystywana w takich obszarach jak zaburzenia osobowości, chroniczna depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia odżywiania, trudności w relacjach i związkach. Terapia schematów może być prowadzona zarówno krótko- jak i długoterminowo, może być prowadzona indywidualnie, jako terapia par lub grupowo.

 

W odróżnieniu od terapii poznawczo-behawioralnej terapia schematów kładzie znacznie większy nacisk na badanie doświadczeń z dzieciństwa i okresu dojrzewania oraz ich wpływu na obecne trudności w życiu klienta. Relacja terapeutyczna opiera się na współpracy klienta z terapeutą, ale jest również ważnym czynnikiem zmiany. Na początkowych etapach terapii terapeuta wraz z klientem rozpoznają wczesne nieadaptacyjne schematy, które tworzyły się na bazie doświadczeń i relacji z ważnymi osobami w dzieciństwie klienta, a następnie łączą je z obecnymi trudnościami i problemami. Schematy te zawierają w sobie negatywne/nieadaptacyjne wzorce myślenia i emocji, które rozwijały się na wczesnych etapach życia w wyniku niezaspokajanych dziecięcych potrzeb, takich jak potrzeba miłości, akceptacji, uwagi, bezpieczeństwa czy zdrowych granic. Faza zmiany w terapii schematów obejmuje pracę nad poznawczą zmianą schematów i wynikających z nich błędnych przekonań, pracę z wykorzystaniem technik doświadczeniowych umożliwiających zmianę na poziomie emocji oraz pracę nad zmianą wzorców behawioralnych.